Projekt złożony przez Ministerstwo Obrony Narodowej (Projekt ustawy o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców i programie mobilizacji gospodarki) będzie na pewno gorącym tematem publicznej dyskusji, albowiem zawiera w sobie kilka bardzo poważnych zapisów dotyczących przedsiębiorców.
Ustawa będzie określać m.in.:
– Zadania na rzecz obronności państwa realizowane przez właścicieli firm wykonujących swoją działalności w Polsce i wyróżnia takie firmy, które posiadają szczególne znaczenie gospodarczo-obronne
– Zasady opracowywania, uruchamiania i finansowania „programu mobilizacji gospodarki”
Co w takim razie może się wydarzyć jeżeli zajdzie potrzeba wykonania zadań na rzecz obronności państwa ?
Właściciel firmy może zostać zobowiązany do przekazania wojsku nie tylko swojego sprzętu i materiałów, ale także pracowników (art. 2 pkt 2) i to w nieograniczonym zakresie. Firma taka będzie też musiała utrzymywać stały dyżur, w celu zapewnienia wykonywania zadań w ramach podwyższania gotowości obronnej państwa (art. 2 pkt 6) oraz zadbać o przygotowanie i zabezpieczenie szczególnej ochrony obiektów ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa (art. 2 pkt 7).
Jakich firm dotyczą powyższe obowiązki ?
Prawie każdej. Wystarczy stwierdzenie, że potencjał firmy może być wykorzystany w warunkach zagrożenia i w czasie wojny. Wszystko zależy, czy firma spełnia wymagania zawarte w art. 3 projektowanej ustawy (jeśli je spełnia to jest przedsiębiorcą o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym) , a więc posiada potencjał produkcyjny, naukowo-badawczy oraz usługowy.
Przedmiotem wykonywanej działalności gospodarczej jest określony tak, aby mógł dotyczyć każdego przedsiębiorcy. Oczywiście wymienia się pewne obszary działalności gospodarczej, ale użycie wyrażenia „ w szczególności” nie zamyka tego katalogu. Ciekawa będzie lektura rozporządzenia określającego wykaz przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronny (art. 8).
Kto decyduje jakie zadania ma wykonać dana firma ?
Ustawodawca wyposaża Radę Ministrów do utworzenia programu mobilizacji gospodarki, w którym określa się m.in. zadania jakie nakłada się na przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym. Za nadzór nad wykonywaniem tych zadań odpowiedzialnymi będą organy administracji rządowej.
Czy poznamy konkretne zadania jakie staną przed firmami ?
Poznamy dopiero po zarządzeniu przez Prezydenta RP powszechnej lub częściowej mobilizacji, w stanie gotowości obronnej czasu kryzysu lub stanie wojny. Do tego czasu do programu mobilizacji gospodarki stosuje się przepisy o ochronie informacji niejawnych (art. 5 pkt. 8).
Czy mogę, jako przedsiębiorca, odmówić wykonania czynności ?
Nie można odmówić przyjęcia realizacji zadania na rzecz obronności państwa, nawet jeżeli ma być ono realizowane nieodpłatnie (art. 9 pkt. 1 ust. 1).
Co jeśli bardzo się zbuntuje ?
Ustawodawca przewidział taką możliwość i w przypadku wydania decyzji administracyjnej wyznaczającej zadanie na rzecz obronności państwa i jednoczesnej odmowie jej wykonania przedsiębiorca będzie zmuszony zwrócić na rzecz Skarbu Państwa (przekazać, postawić przed MON) „pozyskane zdolności przemysłowego potencjału obronnego”. Przedsiębiorcę będzie można ukarać karą pieniężną na rzecz Skarbu Państwa w wysokości 10 % wartości zadania na rzecz obronności państwa.
Czy w związku z takimi obowiązkami mogę już nie chcieć być przedsiębiorcą ?
Nie możesz. Jeżeli Twoja firma znajdzie się w rozporządzeniu, o którym już pisałem, to bez wcześniejszej zgody ministra właściwego do organizowania i sprawowania nadzoru nad realizacją zadań na rzecz obronności nie możesz podjąć działań zmierzających np. do rozwiązania lub likwidacji spółki, zmiany przedmiotu działalności spółki, zbycia składników majątkowych.
Nie robi to na mnie wrażenia, na pewno nie wykonam nałożonych na mnie decyzją administracyjną obowiązków. Co się przecież może stać ?
Możesz zostać pozbawiony wolności do lat 2 albo podlegać karze grzywny (art. 14). Na taką odpowiedzialność narażenie są osoby kierujące przedsiębiorstwem lub pełniący funkcję kierowniczą, które nie wykonują decyzji administracyjnej lub nienależycie wykonuje swoje obowiązki w zakresie nałożonych na ich przedsiębiorstwo obowiązków obronnych państwa.
